සත්කුළු පව් වළලු මතින්

ශ්‍රී බුද්ධ වර්ෂ 2557 ක් වූ උඳුවප් පුර පසළොස්වක නම් තිථිය ලත් සඳු දින.

මහාචාර්‍ය චන්දන ජයරත්න 'චක්‍රාවාටය' සොයා ගත් විද්‍යාඥයා බව අසන්නන්ට දැනෙන සේ රූපවාහිනියේ දේශන දීමට සමත්ය. එතුමාට අනුව බටහිර විද්‍යාඥයින් විසින් දැන් දැන් ප්‍රකාශ කෙරෙන්නේ තිලෝගුරු බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් මීට වසර දෙදහස් හයසියයකට පෙර බුදුනුවණින් අවබෝධ කර දෑමය. උන් වහන්සේ අවබෝධ කර ගත් ද්විසහස්සී ලෝක ධාතු, ත්‍රිසහස්සී ලෝකධාතු ඈ සංකීර්ණ දේ බටහිර විද්‍යාව විසින් තවම සොයාගෙන නැති බව කොළොඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ භෞතිකවිද්‍යා අධ්‍යනාංශයේ මහාචාර්‍යවරයා අපට කියා දෙයි. උගත් මහාචාර්‍යතුමා කියන දේ හරිද? නැතිනම් බුදු දහම 'චක්‍රාවාට' ලෙස හඳුන්වන්නේ වෙනත් කිසිවක්ද?

මේ බෙරයක් පමණක්මද

සත්කුළුපව් වළලු මතින් ලොවට වඩින හිරු
සත් සමුදුරු වළලු දියෙන් කිමිද නහන හිරු
සත් රුවනින් කිරණ තනා එළිය ගෙනෙන හිරු
සිත් තුල ඇති අඳුර මකන් එළිය පිරුණ හිරු

ඒ පණ්ඩිත අමරදේවයන් විසින් ගැයෙන මියුරු ගීයක මුල් පද පෙළ.

සත්ගිරිකුළු හිස එපිටිං - සත්මහසමුදුර එපිටිං
සක්වල දේශය එපිටිං - එන වන බමරෝ, එන වන බමරෝ...

විශාරද ටී.ඇම් ජයරත්නයි එසේ ගයන්නේ.

සත් සමුදුරු තරණය කර ආවා
සත්කුළු පව් අතරින් දිව ආවා
තරු එළියෙන් පියවර මැන ආවා
ඔබව සොයා ආවා

මෙසේ ගයන්නී විශාරද නන්දා මාලිනිය.

ඉහත දැක්වූ සියළු ගීත වල කියැවෙන එක පොදු වස්තුවක් නම් සත්කුළුපව් සහ සත් සමුදුර වේ. සක්වල ගැන කියැවෙන බොහෝ තැන් වල සත්කුළුපව් සහ සත් සමුදුර ගැනද කියැවේ. සක්වල ගැන බොහෝ දේ කියන උගත් මහාචාර්‍යතුමා මේ ගැන නිහඬයි. සත්කුළුපව් යනු මොනවාද, ඒවා පිහිටියේ කොහිද? එසේම සත් සමුදුර යනු කුමක්ද, එය කොහි පිහිටියේද යන කරුණු ගැන මේ ලිපියෙන් මදක් විමසා බලමු.

සත් සමුදුර, සත්කුළුපව් සහ සක්වල

බෞද්ධ සූත්‍ර ඇසුරේ අප දකින සක්වල (හෙවත් චක්‍රාවාටය) බටහිර විද්‍යාවේ අපට උගන්වන 'චක්‍රාවාට' වලින් වෙනස් වන බව අප 'දෙව්ලොවින් මනු ලොවට' ලිපියේදී විස්තර කළෙමු. එක පින්තූරයක් දහසක් වදන් පරයා ලන බව අදහමින් පහත රූපය මදක් විමසමු. මේ පින්තූර උපුටා ගැනෙන්නේ "Zirak-Zigil" නම් වෙබ් අඩවියෙනි.

සක්වල හෙවත් චක්‍රාවාටය - ගුවන් දර්ශනය

බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ (සේම වෛදික සාහිත්‍යයේත්) අපට හමු වන සක්වල හෙවත් චක්‍රාවාටයේ සැකැස්ම ඒ රූපයේ පරිදි වේ. එහි මධ්‍යයේ ඇත්තේ මහාමේරු පර්වතයයි. සාහිත්‍ය විස්තර අනුව ඒ පර්වතය සුවාසූදහසක් යොදුන් සාගරයෙන් යටද, එපමණම ප්‍රමාණයක් සාගරයෙන් මතුවී ද පවතී. මධ්‍යය සිහින් වන මතුපිට සහ පතුල පැතලි වන බෙර වර්ගයක ස්වරූපයක් ඇත (ඉහත රූපය බලන්න). බෙරය රවුම් (වෘත්තාකාර) හැඩයක් ගන්නා මුත් මහාමේරු පර්වතය හතරැස් (චතුරශ්‍රාකාර) වන බව ඒ විස්තරය අනුව නිගමනය කළ හැක. එහි නැගෙනහිර දශාව රිදීමයය - එබැවින් නැගෙනහිර පස මුහුද සුදුය. දකුණු දිග ඉන්ද්‍රනීලමානික්‍ය වේ - එබැවින් දකුණු දිග මුහුද නිල් පැහැ වේ. මහමෙර බටහිර දිශාව පබලුමයය - එබැවින් එදෙස මුහුද රතුය. උතුරු දිග රන්මුවාය - එබැවින් උතුරු දිග මුහුද රන්වන් පෑ වේ. මේ විස්තරය අනුව මහමුහුද ස්වකිය වර්ණය ලබා ගන්නේ ආකාශයෙන් නොව මහාමේරු පර්වතයෙනි. පෘතුවිය මත මහාමේරු පර්වතය සොයා ගැනීමට උත්සාහ කළ විද්‍යාඥයන් සහ ගවේශකයින් ඉන් පරාජය වූයේ එය ආකාශ වස්තුවක් වන බැවින්ද?

මෙසේ මධ්‍යයේ පිහිටි මහමෙර හෙවත් සුනෙරගිර වටා තව පර්වත වළල්ලකි. ඒ යුගන්ධර පර්වතය¹ නමින් ගැනේ. මේ දෙක අතරෙහි පැනෙන මහා සාගරය සිදන්ත සාගරය නමි. මේ පර්වත යුග්මය වටා තව මුහුදකි, එය වට කර ඊශධර පර්වතය² පිහිටියේය. එය වට කර නැවත මුහුදකි. අනතුරුව කරවික පර්වතය³ පිහිටයි. එය වටා මුහුදකින් පසුව තව පර්වත වළල්ලකි; ඒ සුදර්ශන පර්වතය⁴ නම. ඉන් අනතුරුව තව මුහුදකි. ඒ මුහුද වට කොට නෙමින්ධර පර්වතය⁵ වෙයි. අනතුරුව වින්තක පර්වතය⁶ හා අශ්වකර්ණ පර්වතය⁷ ද මෙසේම මුහුදු වලින් වෙන් කෙරී එකිනෙක පිරිවරා පිහිටියේ වෙයි. ඉහත දැක්වූ එකිනෙකා පිරිවරා වළලු ආකාරයෙන් පිහිටි පර්වත පංති සතක් සත්කුළුපව් ලෙස හැඳින්වේ. ඒ පර්වත පංති සත එකිනෙකින් වෙන් කරන්නේ සප්ත මහා සාගරයයි. මධ්‍යයේ සිට පරිධියට යන විට මේ පර්වත උසින් අඩු වන අතර සාගර ද පිළිවෙලින් පළලින් හා ගැඹුරෙන් අඩු වේ.

එපමණක් ද නොවේ. මේ සාගර එකිනෙක වෙන් වෙන් රසයන්ගෙන් ද යුක්ත වේ වන බව වෛදික සාහිත්‍යය අපට කියා දෙයි. ඒ කිරි සයුර¹, කරදිය සයුර², දීකිරි සයුර³, ගිතෙල් සයුර⁴, මිරිදිය සයුර⁵, සුරා සයුර⁶ (මුද්‍රික පානය ~ මිදි යුෂ), උක් රස සයුර⁷ (පැණි)වශයෙනි. ආචාර්ය චන්දන ජයරත්න මහතා ඇතුළු බටහිර විද්‍යාඥයින් මන්දාකිණි හඳුනාගෙන ඒවා නම් කිරීමට පෙර පැරණි ජම්බුද්වීප වාසීහු සහ ලන්කාවාසීහු වසරේ එක්තරා කාලයකට ආකාශය හරහා විහිදෙන සිහින් වලා පටලයක් සේ දිස් වන තාරකා වළාව ක්‍ෂිරපථය හෙවත් කිරිමුහුද ලෙස හැඳින්වුහ. කිරි මුහුද මධ්‍යයේ මහාමේරුව පිහිටි බැව් ඔවුහු ලියා තැබූහ. මහාමේරුව මුළුමහත් සක්වළම එකතු කර තබා ගන්නා රැහැන බව ඔවුහු ඇදහූහ. ඉතාම ශක්තිවන්ත නොසෙල්වෙනසුළු අතිශය ස්ථිර දේ පිණිස අපේ පැරැන්නෝ මහමෙර උපමා කළහ. අද චන්දන ජයරත්නයෝ මන්දාකිණි මධ්‍යයේ පිහිටි ගුඪාගාධ හෙවත් කළු කුහර ගැන අප දැනුවත් කරති. මේ හුදෙක් අහම්බයක් ද?

මහමෙරත්, ඒ වටා සිටි සප්තමහා සාගරයත් සප්තකුඨපර්වතයත් පිරිවරා පිටතින් පිහිටියේ අප දන්නා සාගරයයි. ඒ සාගරය වටා සියල්ල සීමා කරමින් පිහිටි පර්වත පංතිය සක්වලගල ලෙස හැඳින්වේ. බුදුරදුන් සම්මා සම්බුද්ධත්වයට පත් වන දා වසවර්ති මාරයා ස්වකිය මරසෙන් රැගෙන නොයෙක් භයංකර විලාසයෙන් බෝමැඩ කරා එන සඳ පළා ගිය දෙවි වරු සක්වල ගල මුවවිටේ එල්ලී බලා සිටි බව බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ සඳහන් වේ. සක්වලේ සීමාව මෙයයි.

සප්තකූටපර්වතය සහ සක්වල ගල අතර පිහිටි මුහුදේ සතර දිශාවේ සතර මහාද්වීපයෝ වෙති. ඒ මහාමේරුවට පෙරදිගින් පූර්ව විදේහය, දක්ෂිණ දෙසින් ජම්බුද්වීපය, අපරදිගින් අපරගෝයානය හා උතුරු දිගින් උතුරුකුරුදිවයින ලෙසිණි. සූර්යය චන්ද්‍ර දෙදෙනා මහාමේරු පර්වතය වටා ගමන් කරන පථය පිහිටියේ මේ සතර මහාද්වීපය මතිනි. ජම්බුද්වීපයට හිරු මුදුන් වන විට උතුරුකුරුදිවයිනට මධ්‍යම රාත්‍රිය බවත් පූර්ව විදේහයට හිරු බැස යන බවත්, ඒ මොහොතේ අපරගෝයානයට හිරු පායමින් ඇති බවත් සාහිත්‍යයේ සඳහන් වේ.

සූත්‍ර ඇසුරේ අප දකින බෞද්ධ ලෝකය කවරාකාරදැයි යන ප්‍රශ්නයයි ඒ අප සාකච්ඡා කළේ. නැවත දිනෙක මේ ලෝකයේ දිව්‍ය ලෝක පිහිටා ඇති ආකාරය ගැන කතා කරමු.

මතු සම්බන්ධයි...

සබැඳි ලිපි:

• දෙව්ලොවින් මනු ලොවට
• මඝ මානවක
• හස්තිරාජ වර්ණනාව