සමනල පව්වේ සිරිපා පිහිටවූ වෙසක් පුර පසළොස්වක

සකල ලෝකවාසි බෞද්ධ ජනතාවට පමණක් නොව මුළු තුන්ලෝකයටම ඉතාම වැදගත් සිදු වීම් සිදු වූ මාසය වෙසක් මාසයයි. ගස් වැල් මලින් පිරී ගොස් මුළු ලංකාවම මංගල සිරියක් උසුලන්නේ මේ කාලයේදීය. දෙමාසයක්‌ පමණ ජනයා ක්ලාන්ත කළ ග්‍රීස්මය කෙමෙන් අඩු වී ගොස් පරිසරය සිහිල් බවක් දනවයි. නිරිත සහ බටහිර දෙසින් සුළං හමන්නට පටන් ගන්නේ සරුංගල් අතැති පොඩි උන් සහ මහ උන්ද වෙල් එළි හා පිට්ටනි වලට රොක් කරමිනි. කාලගුණය සෞම්‍ය වන අතර කඩින් කඩ වැසි ද ඇති වෙයි. පොත් සාප්පු, සිල්ලර වෙළෙඳ සල් වල එළිපිට සව් කොළ ගොඩ ගසා විකිණෙන්නේ සරුංගල් සෑදීම පිණිස පමණක් ම නොවේ. ඕවිටි වල වතු වල ඉබාගාතේ වැඩුණු පුවක් ගස් වලට උණ ගස් වලට මේ අපල කාලයකි. මේ අසරණ ගස් ගැන අනුකම්පාවෙන්දෝ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව ලංකාවේ පදික වේදිකා හා තාවකාලික කඩ ඉදි කරගෙන මහජනයාට ලාභයට විකල්ප අළෙවි කරයි. ඒවා රෙඩි මේඩ්ය. ජනයා ආමිස ප්‍රතිපත්ති පූජාවන්ගෙන් බුදුන් පිදීමට ලක ලැහැස්ති වෙති.

මේ ජනයා තොරන් බඳිමින්, පහන් කූඩු දල්වමින්, දන්සැල් දෙමින්, වන්දනා ගමන්හි නියැලෙමින් මේ සමරන්නේ සනරාමර ලෝකශිවන්කර ශ්‍රී සම්බුද්ධ දිවාකරයානන් වහන්සේගේ ඉපදීම බුදුවීම හා පිරිනිවන් පෑම යන තුන්මහා මංගල්‍යයයි. ලංකාවේ වැඩිම ජනතාවක් පෙහෙවස් සමාදන් වීම පිණිස දිවයින පුරා පිහිටි වෙහෙර විහාරස්ථාන හා සිද්ධස්ථාන වලට එක් රොක් වන්නේ වෙසක් පුන් පෝයටයි. එකී විහාරස්ථාන වල කථින පින් කම් වලට නොදෙවෙනි පින් කම් රාශියක් මේ පොහොය මුල් කොටගෙන සිදු වේ. මහනගර සුළු නගර වල නොයෙක් සමිති, සමාගම්, සංවිධාන මුල් වී පහන් කූඩු, භක්ති ගීත තරඟ සංවිධානය කෙරේ. වෙසක් කලාප කියා මේ වෙනුවෙන් ම වීථි වෙන් කර ගැනීම ද සිරිතකි. වෙසක් පුර පසළොස්වක් දිනයෙන් ඇරඹෙන මේ ආමිස පූජා බොහෝ විට අව අටවක් දිනය වන තෙක් ම ජයට පැවැත්වේ. බොහෝ ජනයාට පින් සහ පව් බොහෝ පහසුවෙන් පුරා ගැනීමට මේ සුදුසුම කාලයයි.

වෙසක් පෝ දින සිදු වූ සම්බුදු තෙමගුල අරමුණු කොට ලියැවුණු එවන් ගීයකට සවන් දෙමු.

අමා දහර දිය ගලා ගලා
තුරු ලතා තුළින් මල් පියලි සලා
ජය හඬින් ලොවට සිහ නද පතුරා
ලෝසත අතරින් ජනිත වුණා
අමා දහර දිය ගලා ගලා - තුරු ලතා තුළින් මල් පියලි සලා...
සැපෙහී කිමීදී දුකෙහි ගැලීලා
මැදුම් පිළිවෙතින් අමා සුව ලබා
දහම් සුවඳ මල් දසතම පතුරා
සියලු කෙලෙස් මැඩ බුදු වූවා
අමා දහර දිය ගලා ගලා - තුරු ලතා තුළින් මල් පියලි සලා...
ජීවිතයේ ඇති නොනිමි අතිර බව
ලොවට පැතුරු කරුණාවේ අම ගුණ
සියලු සතුන් වෙත දහම් රස පෙවූ
කරුණාබර නෙත් නිවී ගියා
අමා දහර දිය ගලා ගලා - තුරු ලතා තුළින් මල් පියලි සලා...

වෙසක් මාසයේ සිදු වූ බුදු තෙමගුල හා බැඳුනු සිදු වීම් දහස් ගණනකි. එසේ හෙයින් ඒ ගැන වර්ණනා කිරීම වික්ටර් රත්නායක ශූරින් විසින් ගැයෙන ඉහත ගීතයට ලඝු කොට වෙසක් මාසය ආශ්‍රිත තවත් සිදු වීම් සළකා බලමු.

සුමේධ තවුසාණන් දීපංකර බුදුන් පාද මූලයේදී නියත විවරණ ලැබීම

අප වෙසෙන මේ කල්පය මහාභද්‍රකල්පයට නම් වෙයි. මහාභද්‍රකල්පයට සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් එපිට සාරමන්ඩ නම් කල්පයක් වීය. ඒ කප තණ්හංකර, මේධංකර, දීපංකර නම් සම්මා සම්බුදු වරයන් වහන්සේලා තුන් නමක් පහල වූහ. ඒ බුදුරජාණන් වහන්සේලා ගෙන් අන්තිම දීපංකර නම් දිවාකරයාණන් වහන්සේ මුළු ලොව් දහම් අමා ජලයෙන් තෙමා වදාරමින් සිටින සමයේ අප මහා බෝසතාණෝ අමරාවතී නම් නුවරක බ්‍රාහ්මණ මහාසල් කුලයෙක සුමේධ නමින් ඉපිද ප්‍රඥාවෙන් සංසාර දුක දැන නිවන් පතා තාපස පැවිද්දෙන් පැවිදි වී හිමාලයේ පන්සලක් කොටගෙන වසත්. උන් වහන්සේ පැවිදිව සත් දවසකින් උපදවා ගත් පංචාභිඥා හා අෂ්ඨ සමාපත්ති ඇත්තේය, මහත් සෘද්ධි ඇති සේක.

මෙසේ වසන උන් වහන්සේ එක් දිනක් අහසින් වඩින්නේ, රම්‍යවති නම් නුවරට යන මග සරසනා මිනිසුන් දිටී. සුමේධ තාපසයන් වහන්සේ ඒ දැක ආකාශයෙන් බිමට බැස මේ කිමදැයි විචාරා බුදුන් වඩින බැව් දැන උපන් ප්‍රීතියෙන් මටත් කොටසක් දෙව් යැයි ඉල්ලීය. බෝසතුන්ගේ සෘද්ධි දුටු ඒ මිනිස්සු එක්තරා මහත් කලල් වගුරක් උන් වහන්සේට පවරා දුන්හ. බෝසතාණන් වහන්සේ සිතන්නාහු, මාගේ සෘද්ධියෙන් මේ වල ගොඩ කිරීම මහත් දෙයක් නොවෙයි. එසේ වුවත්, ආනුභාවයෙන් කරන්නා වූ සත්කාරයෙහි ඇලුම් හැර ඇඟින් ඩා සොලවා කරන්නා වූ සත්කාරයම උතුම් යැයි සිතාලා උදැල්ලක් හා කූඩයක් ගෙන කාර්යය ඇරඹුවා හු ය.

මෙසේ වගුර ගොඩ කරන්නා වූ කල කාලය ඉක්ම ගියේය, වගුර මදක් ඉතිරි වී ගියේය, සාරලක්‍ෂයක් මහරහතන් පිරිවරා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉදිරියේ වඩින්නේය. මෙසේ සවණක් ගන බුදු රැසින් බබල බබාලා තමන් ඉදිරියේ වැඩ සිටියා වූ බුදුන් දැක ප්‍රීතීන් පින පිනා අද මාගේ ජීවිතය බුදුන්ට පුදන්නේ මැ යි සිතා තමන් පොරවා සිටි අඳුන් දිවි සම කලල් වසා අතුරා බුදුන් දෙසට සිරස නමා ඒ මත්තෙහි හොත්තේ ය. එසේ හොත් සුමේධ තාපසයන් වහන්සේ මෙසේ වූ බුද්ධ ලාභයක් මටත් වේවයි පැතීය.

ඒ දුටු දීපංකර නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ පුරුෂ තෙමේ බුද්ධ රාජ්‍යය පතා දිවි පුදමින් අද මෙතැන හොත්තේය. කෙසේද මේ තෙමේ අනාගතයේ බුදු වන්නේදැයි බුදු නුවණින් මේ කප බලා නොදැක ඊළඟ කප බලා නොදැක මෙලෙසින් සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් බලා බුදු වන බැව් දැන තමන් වහන්සේ පසුපස්සේ වඩනා සාරලක්‍ෂයක් රහතුන් අමතා:

පස්සථ ඉමං තාපසං
ජටිලං උග්ගතාපනං
අපරිමෙය්ය ඉතො කප්පෙ
අයං බුද්ධො භවිස්සති

යන මේ ගාථාවෙන් විවරණ ශ්‍රී දී වදාළහ.

මෙසේ නියත විවරණ ලත් ඒ මහතාණන් ගේ පිට නොමැඩ ඒ දීපංකර නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ හා උන් වහන්සේගේ සාරලක්‍ෂයක් පිරිවර රහතන් වහන්සේලා තමන් වහන්සේලාගේ ගමන වැඩමවා වදාළහ. මෙසේ ඒ අප මහා බෝධිසත්වයන් වහන්සේ ප්‍රථම නියත විවරණය ලැබූයේ මෙවැනි වෙසක් මාසයකදී ය.

මාර පරාජය

සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලේ සූවිසි බුදු වරුන්ගෙන් සූවිසි විවරණ ලබා වෙසක් පෝ දිනෙක ලෝ ජනිත වූ ඒ මහතුන් පන්තිස් වසක් සපිරෙන වෙසක් පුන් පෝ දින උදෑසන සුජාතාව විසින් පූජිත කිරිපිඩු පිළිගෙන ඒ රන් පාත්‍රය උඩුගං බලා යවාලා සොත්තිය බමුණා විසින් දුන් කුසතණ අට මිට බෝමැඩ අතුරා එහි පැන නැංගා වූ වජාසනය මත වැඩ හිඳ සතර සම්යක්ප්‍රධාන විර්යය වඩා වැඩ හුන් සඳ අළුයම් කාලයේදී වසවර්ති මාරයා සිද්ධාර්තයා අද බුදු විය නොදෙමියි කියා සැහැසිව දස බිම්බරක් මාර සෙනග ගෙන ගිරිමේඛලා නම් දිව්‍යමය හස්තියානය මත පැන නැඟී බෝමැඩ කරා ආ බවත් නොයෙක් ප්‍රයෝගයෙන් සිද්ධාර්ථ තවුසන් පළවා ගත නොහී උන් විසින් මහී කාන්තාව ගර්ජනා කරවා වජ්‍රාසන අයිතිය පිළිබඳව දෙස් දුන් සඳ ගිරිමේඛලා නම් ඇතු පිටින් උඩුකුරු කොට වැටී ක්‍ෂමා කරවාගෙන පලා ගිය බවත්, බොහෝ වර්ණනා සහිතව ජනප්‍රවාදයේ සඳහන් වේ.

යට දැක්වෙන්නේ එබඳු ජනකවියක් ඇසුරෙන් කෙරුණු ගීයකි.

මේ සිද්ධිය අපේ සෘතියට එක් වූයේ 'මාර පරාජය' නමිනි. මාර පරාජය බොහෝ කව් ගී වලට පමණක් නොව චිත්‍ර වලට ද වස්තු බීජ විය. පහත දැක්වෙන්නේ අනුරාධපුර යුගයේ සිට ජනාදරයට පාත්‍ර වී පැවති සැස්සේරුව රජ මහා විහාරයේ පැරණි ලෙන් විහාරයේ නුවර යුගයට අයත් විය හැකි චිත්‍රයකි. මාර දිව්‍ය පුත්‍රයා ඇතු පිටින් හිස යටිකුරු කොට වැටෙන අයුරු මෙහි මැනවින් නිරූපිතයි.

මාර දිව්‍ය පුත්‍රයා බිම හෙන සේ ගිරිමේඛලා ඇතු දන ගැසීම

මෙකී මාර පරාජය සිදු කෙරුණේ වෙසක් පුර පසළොස්වක දින රාත්‍රිය ගෙවී පසුදින අළුයම් කාලයේ ය. වෙසක් දිනට පසු දින අපට නිවාඩු දිනයක් වන්නේ මේ හේතුවෙන් විය හැකිය. මෙසේ මාර පරාජය කර ඒ අළුයම් කාලයේදී සම්මා සම්බුද්ධත්වය සාක්ෂාත් කර ගත් ඒ උත්තමයන් වහන්සේ ප්‍රථම සතිය, එනම් වෙසක් මස තුන් වන සතිය ඒ බෝ රුක මුලම බද්ධ පර්යංකයෙන් නොනැගිට සමාධි සුවයෙන් ගත කර වදාළහ. එසේ ගත කළ උන් වහන්සේ සමාධියෙන් නැගිට තමන් වහන්සේට සතියක් සෙවන දුන් මේ ඇසතු ගස අනාගතයේ බොහෝ දෙව් මිනිසුන් කෙරෙන් පුද පූජා ලබන බව දැන, ඒ සියළු පූජාවන්ට අග්‍ර වූ පූජාවක් මම්ම කෙරෙමි යි සිතාලා සතියක් ඒ බෝ රුක දෙස බලා සිටිමින් අනිමිසලෝචන නම් වූ ගම්භීර පූජාවකින් පූජා කළාහු ය. මේ වනාහි බුද්ධත්වයෙන් දෙවන සතිය යි.

කිඹුල්වත් පුර වැඩම කිරීම හා ඥාති සංග්‍රහ | යමක මහා ප්‍රාතිහාර්යය

මැදින් මැදි පෝ දින කාළුදායි මහතෙරුන්ගේ ඇරයුමින් ස්වකිය ඥාති වර්ගයාට අනුග්‍රහ පිණිස අංග-මගධ දෙරටින් මහණ වූ දස දහසක් දෙනා වහන්සේය කිඹුල්වත් නුවරින් පැමිණ පැවිදි වූ දස දහසක් දෙනා වහන්සේය යන මේ විසිදහසක් මහරහතුන් පිරිවරා රජගහ නුවරින් නික්මුණ ශාක්‍යකුලතිලක වූ ඒ සම්මාසම්බුදුරජාණන් වහන්සේ දිනකට එක යොදුන බැගින් පා ගමනින් වැඩම කරමින් වෙසක් මස පුන් පෝ දා කිඹුල්වත් නුවරට සැපත් වූහ. ශාක්‍ය රජවරු න්‍යාග්‍රෝධ නම් උයන උන් වහන්සේගේ වාසයට පිළියෙළ කළාහු ය. පිළියෙළ කර බුදුන් එහි වඩා හිඳවූ මුත් මහා මානී වූ ඒ ශාක්‍ය රජ වරු බාල කුමාර කුමරියන් ඉදිරියට යවා උන් ලවා බුදුන් වැන්දවූහ, තමන් නොවැන්දහ. උන්ගේ සිත් දැන ගත් ශාක්‍යසිංහයන් වහන්සේ පෙර බුදුවරු ස්වකිය බන්ධුවර්ගයා වෙතින් කෙසේ වැඳුම් ගත්තෝදැයි බලා ඒ අනන්තාපර්යන්ත වූ බුදුවරුන්ගේ චාරිත්‍රය මම ද අද සම්පුර්ණ කරමි යි අධිෂ්ඨාන කොට පීත කසින සමාපත්තියට සමවැද දස දහසක් සක්වල මුළුල්ලේ ස්වකිය ශරීර ප්‍රභාවයෙන් ඒකාලෝක කර වදාළහ. නැවත ආකාශය දෙස බලා වදාළ කල්හි උන් වහන්සේ ගේ ආනුභාවයෙන් රුවන් සක්මනක් මැවී ගියේය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ රුවන් සක්මනට පැන නැඟී මානයෙන් මැඩුණු ඒ බන්ධුන් හිස දුහුවිලි පහරන්නා සේ සක්මන් කරන්නට පටන් ගත්හ. ඒ වේලෙහි දස දහසක් සක්වල දිව්‍ය බ්‍රහ්ම සේනාව අවුත් පිරිවරා සිට ගත.

එකල්හි බුදු රජහු තේජෝ කසින සමාපත්තියට සමවැද දස දහසක් සක්වල සිසාරා සියෝලඟින් ගිනිකඳ හරනට පටන් ගත. එසේම ආපෝකසින සමාපත්තියට සමවැදී දියකඳ හරනට පටන් ගත්හ. එමතුද නොව නිල් බුදු රස් හරනා විට නිලකසින සමාපත්තියට සමවදින සේක; රන්වන් රස් හරනා විට පීතකසින සමාපත්තියට සමවදින සේක; සුදු බුදු රස් හරනා විට ඕදාතකසින සමාපත්තියට සමවදින සේක; සෙසු බුදු රස් හරනා විට වෙන වෙනම කසින සමාපත්තියට සමවදින සේක; මෙසේ නොයෙක් රස් විහිදමින්, වෙන වෙනම සමාපත්ති වලට සමවදිමින්, එක විට විවිධ සමාපත්ති වලට සමවදිමින් ඥාතීන්ගේ මන් දුරලමින් යමක මහා ප්‍රාතිහාර්යය පෑ සේක. මෙසේ ප්‍රාතිහාර්යය පානා ඒ සර්වඥයන් වහන්සේ තමන් වැනිම තව බුදුරුවක් සක්මන කෙළවර මවා ලූ සේක. නිර්මිත බුදුහුත් සැබෑ බුදුහුත් එක ලෙසම සක්මන් කරන සේක, නොඑක් ප්‍රාතිහාර්ය දක්වන සේක. ලොවුතුරා බුදුන් විමසන පැන නිර්මිත බුදුන් විසින් විසඳෙන සේක, ඒ නිර්මිත බුදුන් විසින් විමසන පැන ලොවුතුරා බුදුන් විසින් විසඳන සේක. මෙසේ බුදු වරු දෙදෙනෙක් ප්‍රාතිහාර්යය දක්වන සඳ දම්සෙනෙවි සැරියුත් මහතෙරුන් තෙවැනි බුදු කෙනෙකුන් ලෙස අහසින් වැඩ බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඳ නමස්කාර කළේය; නමස්කාර කළ ඒ තෙරුන්වහන්සේ බුද්ධ ශ්‍රීය වර්ණනා කර පෙර කුමන සමයෙක කුමන වූ පිනක් කර කුමන වූ ප්‍රාර්ථනාවක් කළ සේක්ද, කවර වූ හේතුවකින් මේ බුදු සිරි ලත් සේක්ද, ලෝ සතුන්ගේ වැඩ සළකා ඒ ගැන දෙසා වදාරන ලෙස ආරාධනා කළාහු ය.

මෙසේ ආරාධනා ශ්‍රී ලත් සම්මාසම්බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධවංශ දේශනාව දෙසා වදාළහ. එසේම ශාරිපුත්‍රයන් වහන්සේ විසින් ආරාධිතව මතු බුදු වන මෛත්‍රිය නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ පිලිබඳ අනාගතවංශ දේශනාව දෙසා වදාළහ. මේ දෙසුම් අවසානයේ සියළු බුද්ධ ශ්‍රී දුටු සුද්ධෝධන රාජයන් මානයෙන් පිරිහී සන්තෝෂයෙන් ඉපිලී නැමී නැමී විත් බුදුන් අබිමුවේ සිට ගත නොහැකිව පෙරලි පෙරලී වැන්දේය. මෙසේ සිය පියාණන් වහන්සේගෙන් තුන් වන වැඳුම ලත් පසු මන් බිඳුන සියළු ශාක්‍ය ඥාතීහු පැමිණ වැන්දාහ. වැඳ සතුටු සාමිචි කතා කරමින් සිට ගෙවල් වලට ගියහ. පසුදින දානයට ආරාධනා නොකළහ.

බුදුරදුන් බික්සඟන පිරිවරා මහමග පිඩුසිඟා වඩින බැව් අසා උතුරු සළුව අඳිමින් ම දිව ආ සුදොවුන් රජු මහ මගදීම දෙසූ ගතා දෙකක් අසා සෝවාන් හා සකෘදාගාමි වීමද, යශෝදරාව බුදුන් දැකීමද, නන්ද කුමරු ස්වකිය තුන්මගුල එළඹ සිටි දිනේ නොකැමැත්තෙන් ගොස් මහණ වීමද, රාහුල කුමරු මහණ වීමද, එදින සොවින් පීඩිතව පැමිණි සුදොවුන් රජුගේ ඉල්ලීම පිළිගෙන දෙමාපිය අවසරයෙන් තොරව කුල දරුවන් පැවිදි නොකිරීම පිණිස සික පද පැනවීම ද, සුදොවුන් රජුගේ සෝ දුරු කිරීම උදෙසා දෙසූ දහම් අසා ඒ රජ්ජුරුවෝ අනාගාමි වීමද, මේ වෙසක් මස සිදු වුණු සෙසු සිද්ධි වේ.

තෘතිය ලංකාගමනය

බුද්ධත්වයෙන් අටවන වර්ෂයේ මනිඅක්ඛිත නාරදුගේ ඇරයුමෙන් කැලණියට වැඩීම, එදවසම සුමන සමන් දෙව්රදුන්ගේ ඇරයුමින් සමනළ පව්වට වැඩම කොට බුදුසිරිපා පිහිටුවා, අනුරාධපුරය සහ රුහුණේ තව ස්ථාන වල සමවත් සුවයෙන් වැඩ සිට සිරිලක පුන්‍ය භූමියක් බවට පත් කිරීම වෙසක් පුන් පෝ දිනක සිදු විය. බුදුරදුන් ගේ තෘතිය ලංකාගමනය වෙනත් ලිපියක විස්තර කෙරේ.

සමනල පව්වේ සිරිපා පිහිටවන ලද්දේ සුමන දෙව් රජුගේ ඇරයුමින් වෙසක් පුර පසළොස්වක පෝ දින බැවින්, ඒ දිනයෙන් පසු සය මාසයක් යන තෙක් සිරිපා පියුම වන්දනා කිරීම හා පුද පූජා පැවැත්වීම දෙවියන්ට අයත් කාර්යයකි. ඒ සඳහා ඉඩ සළසමින් වෙසක් පෝ දිනයේ මිනිසුන් සිරිපා වඳින සිරිපා වාරය අවසන් කෙරෙන අතර ඉන් පසු නැවත වාරය ඇරඹෙන උඳුවප් පුර පසළොස්වක දිනය තෙක් කාලය අවාරයයි.

ලක්දිව රක්නා පිණිස සක් දෙව් රජුන්ට බාර කිරීම

අසූ වයස් පිරි තථාගතයන් වහන්සේ කුසිනාරා නුවර මල්ල රජ දරුවන්ගේ උපවර්තන නම් සල් වනයේ සල් ගස් දෙකක් අතර පැනවුණු පිරිනිවන් මංචකයේ සැතපී සිටි බුදුරදුන් වෙත පැමිනි සක්දෙව් රදුට ලංකාවත් සිංහලජාතියත් රක්නා ලෙස බාර කිරීම වෙසක් පෝ දිනයේ සිදු වුණු බව අපේ වංශකතා සඳහන් කරයි. සක්දෙව් රජු එය උපුල්වන් දෙව් රජුට පැවරූ බවත්, උපුල්වන් දෙව් රජු දෙවි නුවර අරක් ගෙන ලක්දිව හා සම්බුදු සසුන අද දක්වා රකින බවත් වංශකතා හා ජනප්‍රවාදයේ එයි.

විජය රාජයා තම්බපන්නියට සැපත් වීම

අපේ වංශකතා සඳහන් කරන පරිදි දඹදිවින් පැමිණ මෙහි රජ වූ ප්‍රථම රාජයා වන විජය තෙමේ තම්බපන්නියට ගොඩ බැස්සේ ද වෙසක් පුන් පෝ දා ය. උපුල්වන් දෙව් තෙමේ සක් දෙව්රජ අණ පරිදි මිනිස් වෙසක් ගෙන පැමිණ විජයයාට පිරිත් පැන් හා පිරිත් නූල් සැපයූ බවත්, ඒවායේ ආනුභාවයෙන් කුවේණි නම් යකිනියගේ ප්‍රයෝග වලින් ඔහු දිවි ගලවා ගත් බවත්, ඈ සරණ කොටගෙන යකුන් සාධා තම්බපන්නියේ නුවරක් කොට ගෙන රජ පැමිණි බවත් වංශකතා අපට කියයි.

ලක්දිව ඉතිහාසය

අනුරපුරයේ රජ වූ දෙවනපෑතිස් රජු ධර්මාශෝක චක්‍රවර්තීන් විසින් තිළිණකොට එවන ලද පංච කකුධ භාණ්ඩයන් සහිතව නියම උදාර රජකු ලෙස ද්විතීයාභිශේක ලැබීම වෙසක් පුර පසළොස්වක දිනෙක සිදු වූ බවත්, අසදෘශ මහා සෑ රදුන් වන අනුරපුර මහමෙවුනා උයනේ රුවන්වැලි සෑ රදුන් සැදීමට වීසා නැකතින් වැඩ ඇරඹීම ද ඈත අතීතයේ වෙසක් පෝ දින සිදු වූ තවත් වැදගත් සිදු වීම් වේ.

මෑත අතීතය සළකතොත්, ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය වෙත තිබූ අවසන් බැඳී වලින් ද මිදී ජනරජයක් වීම සිදු වූයේ වෙසක් මාසයකයි. ලක්දිව දෙකඩ කොට දෙමළ රාජ්‍යයක් සාදා ගැනීමට සිතා යුධවැද සිටි බලවත් සතුරු හමුදාවක් පරාජය කර සිංහලද්වීපය පුරා ජයකෙහෙළි නැංවූ වෙසක් පෝ දිනය පරදා දන්සැල් දෙමින් දනන් සතුටින් මුසපත් කළ ඒ විජයග්‍රහණයේ දිනය යෙදෙන්නේත් වෙසක් මාසයටයි.

මෙසේ එක සිද්ධියක් නොව සිද්ධි බොහෝ ගණනක් හේතුවෙන් වෙසක් මාසය, සහ වෙසක් පුර පසළොස්වක දිනය සිංහලයට ඉතා වැදගත් වේ. බක් මස එළඹුණ අවුරුදු උත්සව සැණකෙළිය මදි වීම නිසාදෝ බොහෝ තැන් වල වෙසක් පෝය දිනයේ පවා ඇත්තේ සැණකෙළි සිරියකි. එව කව බොව කියා මුව පිනවන්නට කතා කරන්නෝ බොහෝය. එව බලව කියා ඇස පිනවන්නට කතා කරන්නෝ ඊට වැඩිය. නොයෙක් ආකාරයේ නලා පිඹිමින්, බෙර ගසමින්, හූ තබමින්, විසුළු රූ මවමින්, ගුත්තිලයේ කියවෙන උදේනි නම් නුවර සැණකෙළි සිහි ගන්වමින් මහා මාර්ග සිසාරා ගමන් කරන ජනයා බොහෝය. සෘද්ධිමත් කෙනෙකුන් විසින් අපාය මහ මග මවා දැක්වූවා මෙනි.

මේවා මෙසේ තිබියදීම ඒ ගැන වචනයක් කතා නොකරන සමහර වහන්දෑ අපේ අවුරුද්ද වෙසක් පෝ දිනයයි, සිංහල අවුරුද්ද කාලිංග මාඝයන් විසින් අපට බලෙන් දුන් දෙයක, නැකත් කෙළි කෙලීම සීලබ්බත පරාමසයෙකැ, යනාදී වශයෙන් බොහෝ පිරුළු කියා අපට විහිළු සපයති. උන් වහන්සේ නිවැරදිය. මෙවැනි ආතලයක් මුසු සැණකෙළි අප අවුරුදු සමයේ නම් නොකෙළු විරූමය.

සියළු සත්ත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා !